Irissen zijn uitzonderlijk mooie planten. Ze hebben ook een aantal interessante soorten. Wij adviseren welke irissen (irissen) geplant moeten worden en welke voorwaarden daaraan gesteld moeten worden.
Irissen (irissen) zijn populaire en geliefde bloemen. Meestal associëren we echter slechts één van hun soorten, namelijk de baardiris. Deze planten hebben echter veel meer soorten en variëteiten. Ze verschillen in kleur, grootte en bloeitijd. Ontdek de wereld van irissen.
Wortelstok en ui-irissen
Irissen kunnen in twee grote groepen worden verdeeld, afhankelijk van hoe hun ondergrondse delen eruit zien. Dit zijn wortelstok irissen, waaronder bijvoorbeeld de populaire baardirissen, maar ook Siberische en gele irissen. Ze vormen ondergrondse, opslagwortelstokken. De tweede groep zijn ui irissenzoals b.v. geaderde, Hollandse en Bukharian irissen.
Irissen met bloemen als een regenboog
Irissen hebben veel soorten, waarvan er veel in het wild groeien in Europa. Ze komen ook voor in Polen (bijvoorbeeld gele iris, bladloze, Siberische iris), maar komen het meest voor in het Middellandse Zeegebied. Het woord "iris" betekent in het Grieks een regenboog. Iris is ook de naam van de Griekse godin van dit fenomeen. Deze naam werd al in de oudheid gebruikt. Zoals Dioscorides (1e eeuw CE) schrijft: "Iris werd zo genoemd vanwege de gelijkenis met een regenboog aan de hemel."
Inderdaad, de bloemen van verschillende soorten irissen veranderen van kleur, en zelfs enkele bloemen zijn zelden beperkt tot één kleur. Irisbloemen hebben zes bloembladen, waarvan er drie inwendig verhoogd zijn en drie uitwendig - naar beneden hangend. De vallende zijn vaak veelkleurig en bedekt met verschillende patronen, hoewel ze in sommige variëteiten allemaal gekleurd zijn.
Eigenschappen en gebruik van irissen
Momenteel worden irissen voornamelijk geassocieerd met sierplanten. Irissen hebben echter een vrij rijke geschiedenis en een interessant toepassingsgebied.
De wortelstokken van sommige soorten irissen worden gebruikt bij de productie van parfums en cosmetica, maar ook in de kruidengeneeskunde.
Irissen voor de productie van parfums
Iris wortelstokken werden al in 2100-1900 voor Christus gebruikt bij de productie van parfums. op Kreta. Er zijn resten van irisolie uit deze periode gevonden. Informatie over het gebruik van iriswortels komt ook voor in iets latere archieven van Myceense paleizen op het Griekse vasteland (rond 1200 v.Chr.). Irisparfums waren onder andere ook populair in het oude Griekenland en Rome - schrijft over hen, bijvoorbeeld door Theophrastus en Plinius de Oudere.
De iriswortel moet goed worden behandeld om een aroma te krijgen dat bovendien pas na enkele jaren het sterkst is. In de parfumerie, wortelstokken van baardirissen en bleke (Iris pallida) en Iris florentina. De geur doet denken aan viooltjes.
Tegenwoordig worden iriswortels en bloemen gebruikt om bepaalde sterke dranken (zoals Bombay Sapphire gin) te kleuren en op smaak te brengen.
Cosmetische en helende eigenschappen van iris
Irisolie wordt ook gebruikt in cosmetica. Werkt o.a. hydraterend, voedend, anti-acne en verheldert ook de huid.
De wortelstokken van sommige irissen werden ook medicinaal gebruikt. Hun eigenschappen werden al in de oudheid gewaardeerd. Dioscorides heeft ze onder andere aanbevolen voor hoesten, slapen, maar ook topisch voor de behandeling van zweren en moeilijk te genezen wonden. Momenteel gebruikt de kruidengeneeskunde onder meer gele, baardige en bleke iris. Ze hebben een vrij breed scala aan toepassingen - bij aandoeningen van de luchtwegen, het spijsverteringsstelsel, het urogenitale systeem, spieren en gewrichten. U moet echter voorzichtig zijn en ze niet alleen gebruiken, vooral niet gele iris die gif.webptig is in de verkeerde doses.
Irissen in de kunst
Het is ook de moeite waard om te weten dat de populaire padvinderslelie en gestileerde lelies die bijvoorbeeld in de wapenschilden van Franse koningen (fleur-de-lis) verschenen, het hoeven helemaal geen lelies te zijn, maar slechts een weergave van irissen. Dit teken komt ook voor in de wapenschilden van Poolse steden, incl. Bielsko-Biała (of beter gezegd - het maakt deel uit van het wapen van Bielsko) en Nysa.
Dit heraldische teken hoeft helemaal geen lelie te zijn, maar een gestileerde irisbloem.
Irissen kwamen ook voor als motief in de schilderkunst, bijvoorbeeld van Gogh, behalve de beroemde zonnebloemen, schilderde irissen die niet slechter zijn (het schilderij met deze bloemen met korting werd in 1987 verkocht voor 53,9 miljoen dollar).
Ongeacht de extra toepassingen blijven irissen prachtige tuinbloemen. Hier zijn de irissoorten die de moeite waard zijn om in uw tuin te hebben. We presenteren ze in volgorde van bloei.
Geaderde irissen
Geaderde irissen (Iris reticulata) zijn niet erg indrukwekkend, omdat ze tot 15-20 cm hoog worden, maar de bloemen zelf zijn relatief groot. Hun grote voordeel is de bloeidatum - ze bloeien al in maarten soms zelfs februari. Hun bloemen zien er prachtig uit - de bloembladen zijn in verschillende tinten blauw of paars, en de onderste zijn versierd met een contrasterend patroon, meestal geel en wit, met een bijna zwart patroon.
Aderirissen behoren tot de uienirissen. Ze worden in de herfst geplant (ze hoeven niet elk jaar te worden uitgegraven). Ze moeten doorlatende grond hebben, bij voorkeur humus, die in het voorjaar vochtig zal zijn (als de lente droog is, is het de moeite waard om ze water te geven). In de zomer mag de grond echter niet nat zijn, omdat de uien dan gaan rotten. Ze groeien goed in zon en halfschaduw. Ze kunnen worden geplant onder loofbomen en struiken. Als ze bloeien, snij de bloem af, maar laat de bladeren drogen.
Aderirissen kunnen ook in potten worden gekweekt. In het vroege voorjaar worden soms bloeiende planten verkocht.
Aderirissen behoren tot de vroegst bloeiende planten. Ze bloeien direct na de krokussen.
Iris van Danford
Danford's iris is vergelijkbaar met geaderde irissen (iris danfordiae). Het is ook niet lang en bloeit in maartheeft echter intens gele bloemen, met een delicaat patroon op de onderste bloembladen. Het is ook een uien-iris en de teeltvereisten zijn als die van een geaderde iris.
Danford's iris wordt soms beschouwd als een variëteit geaderde iris, maar het heeft felgele bloemen.
CC BY-SA 3.0-licentie
Bucharische irissen
Vervolgens kunnen we de bloemen van Bucharin's iris verwachten (Iris bucharica), die bloei eind april en mei. Ze hebben bloemen met witte en gele bloemblaadjes of alleen gele met donkere nerven. Hun bladeren zijn vrij breed en groeien diagonaal over de gehele lengte van de stengel. Ze worden ongeveer 40 cm hoog.
Bukharian irissen moeten zon hebben, evenals vruchtbare en noodzakelijkerwijs doorlatende grond, bij voorkeur met een neutrale of licht alkalische pH. Het zijn uienirissen die vorstbestendig zijn, maar in zomer en winter niet zo goed tegen natte grond kunnen. Alleen in het voorjaar houden ze van een licht vochtig substraat. Ze kunnen bijvoorbeeld worden geplant aan de muur van het huis, onder de dakrand, als bescherming tegen directe regen (dit is vooral belangrijk bij zwaardere grond). Hun bollen worden in de herfst geplant, het is de moeite waard om ze op te graven en om de drie jaar te planten. Laten we oppassen dat we de wortels die op de ui moeten blijven niet beschadigen.
Bukharian irissen hebben zeer lommerrijke bloemscheuten.
CC BY-SA 4.0-licentie
Irissen laag
Lage iris (Iris pumila) is een hybride soort die onder andere is ontstaan van de Griekse iris (Iris attica) en de bebaarde. Het is kort omdat het ongeveer 15-20 cm wordt. Het ziet eruit als een miniatuur irisbaard. De bloemen hebben brede bloembladen van verschillende kleuren (geel, blauw, paars), vaak met donkere aderen en een karakteristieke streep haren op de onderste bloembladen. Het is een wortelstok iris, bloeit in april-mei.
Lage irissen groeien goed in zon en zachte schaduw. Ze hebben doorlatende grond nodig en hebben geen speciale vereisten voor grond. Ze zijn volledig vorstbestendig. Ze zijn zeer geschikt voor rotstuinen (zoals andere lage soorten).
Korte irissen hebben bloemen die lijken op baardirissen, maar ze zijn veel korter dan zij.
CC BY-SA 4.0-licentie
Nederlandse irissen
Nederlandse irissen zijn een groep hybride variëteiten. Het zijn uien-irissen. Nederlandse irissen zijn middelgroot - meestal worden ze ongeveer 40 cm hoog, maar er zijn ook iets hogere en lagere variëteiten. Hun bloemen met slanke bloembladen kunnen enkel- of veelkleurig zijn, evenals met gekleurde vlekken. Meestal komen ze in de kleuren blauw, paars, geel, wit. Ze bloeien in mei en juni, soms zelfs in juli.
Deze irissen moeten, net als andere uien, een doorlatende grond hebben, relatief vruchtbaar. Ze bloeien mooi op zonnige, maar ook gedeeltelijk beschaduwde plaatsen. Laat hun bladeren na de bloei drogen. Ze zijn niet volledig bestand tegen vorst en in koudere streken loont het de moeite om ze te bedekken met bijvoorbeeld kleding voor de winter. Ze worden in de herfst geplant.
Nederlandse Irissen zijn er in verschillende kleuren en slanke bloembladen. Ze zijn middelgroot.
Gele irissen
gele iris (Iris pseudacorus) groeit in het wild in Polen. Hij wordt tot 1 m hoog en vormt felgele bloemen met donkere nerven op de buitenste (naar beneden gebogen) bloembladen. De gele iris heet hygrophyte, wat betekent dat hij van water houdt. In de natuur groeit hij vaak in vijvers, waterlopen, sloten en andere wetlands. In de tuin is het de moeite waard om het te gebruiken voor het planten van vijvers. Moet drassige grond hebben. Bovendien groeit hij net zo goed in de zon als in lichte schaduw. Hij bloeit van mei tot juli (afhankelijk van de voorwaarden).
Gele irissen moeten drassige grond hebben. Ze kunnen ook in het wild worden gevonden.
Kin irissen
Baardiris, ook wel Duits genoemd (Iris Germanica) is de meest grootse en populaire van de irissen. Het is een natuurlijke kruising van verschillende soorten die in het Middellandse-Zeegebied groeien (het ontstond in verre tijden), en er zijn ook veel siervariëteiten gefokt, die verschillen in grootte en kleur van bloemen.
Baardirissen worden 80 tot ongeveer 120 cm hoog, hun bloemen zijn groot en hebben brede bloembladen, in verschillende kleuren, tinten en combinaties. Heel vaak zijn ze tweekleurig, en ook gearceerd of gestreept, met een zichtbaar patroon van zenuwen, enz. De bloembladen kunnen golvende randen hebben. Kenmerkend is de zgn een sik, d.w.z. een strook korte haren, meestal geel, groeiend vanaf de basis van de buitenste bloembladen. Veel soorten hebben een aangename geur.
We leggen uit: Waarom irissen niet bloeien en wat te doen om ze te laten beginnen
Baardirissen zijn rhizomateuze planten. Ze houden van vruchtbare en humusrijke grond, die doorlatend moet zijn, omdat hun wortelstokken snel rotten. Het is erg belangrijk om ze zo ondiep mogelijk te planten, anders zullen ze niet bloeien. Ze houden van de zon, maar het is het beste als de grond verspreid is en de grond vochtig is (niet nat!), Dus als het niet regent, moet je hem water geven. Het is een goed idee om ze om de paar jaar uit elkaar te houden, omdat ze groter worden en stoppen met bloeien als ze dichtbevolkt zijn. Kin irissen bloeien in mei en juni, soms tot juli.
Baardirissen hebben de grootste bloemen, met karakteristieke haren op de buitenste bloembladen.
Siberische irissen
Siberische zeis (Iris sibrica) behoren ook tot planten die in het wild in Polen groeien (ze staan onder bescherming). Ze zijn vrij lang (tot 120 cm), maar hebben een slanke groeiwijze. Hun bloemen zijn meestal diepblauw, met een gekleurde tekening op de buitenste bloembladen. Er werden echter ook variëteiten met bloemen in de kleuren paars en wit, evenals dubbele en meerbladige bloemen gefokt.
De bladeren van de Siberische irissen zijn lang en smal en vormen mooie bosjes die geassocieerd kunnen worden met een bosje gras. Afhankelijk van de variëteit Siberische irissen bloeien van mei/juni tot juli/augustus.
Siberische irissen zijn rhizomateus. Ze houden van vochtige grond, maar niet zo nat als gele irissen. Als het niet regent, moeten ze worden bewaterd. Ze kunnen in de zon of halfschaduw groeien, bij voorkeur op vruchtbare, humusrijke grond.
Siberische irissen vormen mooie, dichte bosjes. Hun bloemen zijn meestal blauw, hoewel er ook variëteiten met andere kleuren zijn gefokt.